مواد سازنده صابون‌ها چه ترکیباتی هستند؟ صابون‌ها از چه موادی تشکیل می‌شوند؟ نوع و چگونگی عملکرد هر کدام از آن‌ها به چه صورت است؟ سورفکتانت چیست و چه نقشی در صابون ایفا می‌کند‌؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.

یک ماده‌ی شوینده یک ترکیب شیمیایی و یا مخلوطی از ترکیبات شیمیایی است که به عنوان عامل پاک کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. صابون نیز یک عامل پاک کننده است که از یک یا چند نمک یا اسید چرب تشکیل شده است. پس بنابر این تعریف، در واقع خانواده‌ی صابون‌ها نیز بخشی از Detergentها محسوب می‌شوند.

همانطور که قبلا هم گفته شد، صابون‌ها تشکیل شده‌اند از نمک‌ها و اسیدهای چرب و یک مولکول آن را می‌توان به صورت زیر نشان داد:

صابون از حل کردن روغن‌های حیوانی یا گیاهی و چربی‌ها در مواد قلیایی تولید می‌شود. دو نوع صابون وجود دارد که شامل سخت و نرم می‌شود. نوع اول با کاستیک سودا (سدیم هیدروکسید) تولید می‌شود و نوع دوم با استفاده از پتاسیم هیدروکسید. به علاوه عطرها یا روغن‌های معطر و رنگ‌ها نیز جهت ایجاد رنگ و بوی دلپذیر در ترکیب صابون‌ها به کار می‌روند.

در جداول زیر مواد اولیه و مقادیر آن‌ها برای تولید صابون‌های مختلف نشان داده شده است، لازم به ذکر است که مواد و روش‌های موجود می‌توانند بر اساس کاربری و نوع تغییر کنند:

تولید صابون معمولی

تولید صابون دستشوئی (انواع صابون‌های لوکس سفید رنگ)

تولید صابون بچه

هر مولکول صابون یک سر یونی دارد که آب دوست است یعنی در آب حل می‌شود. (چون مولکول‌های آب خاصیت قطبی دارند، تنها مولکول‌هایی می‌توانند در آن حل شوند که دارای خاصیت قطبی باشند). هم چنین سر دیگر آن که یک زنجیره‌ی هیدروکربنی است، غیر قطبی و آب گریز است، و می‌تواند مواد غیر قطبی مانند روغن و چربی را در خود حل کند.

این مولکول‌ها در واقع پلی هستند بین آب و روغن که با حل کردن مولکول‌های چربی در خود، امولسیونی از قطرات کوچک چربی در آب تشکیل می‌دهند. به موادی که از چنین مولکول‌هایی تشکیل می‌شوند، سورفکتانت گفته می‌شود. از دیگر کاربردهای سورفکتانت‌ها می‌توان به استفاده آن‌ها در انواع امولسیفایرها اشاره کرد.

سورفکتانت‌ها کشش سطحی آب و کشش بین سطحی آب و روغن را با جذب بین سطحی مایع – مایع کاهش می‌دهند. به طور کلی سورفکتانت‌ها اصلی ترین ترکیب تشکیل دهنده مواد شوینده محسوب می‌شوند. و اساساً به دلیل وجود همین ترکیب در مواد شوینده است که این قابلیت را به آن‌ها می‌دهد که بتوانند چربی‌ها و کثیفی‌های تجمع یافته را در خود حل کنند و با استفاده از آب تمیز بتوان آن‌ها را از محل دور کرد.

بسیاری از ترکیبات آلی می‌توانند به عنوان سورفکتانت عمل کنند. این ترکیبات (و مواد شوینده‌ای که شامل آن‌ها می‌شود) را می‌توان درچهار گروه دسته بندی کرد:

• anionic
• cationic
• zwitterionic
• non-ionic

در انواع غیر یونی، سر آب دوست آن با گروه‌های کربوکسیل تعویض شده است. بیشتر شوینده‌های لباس، دارای سورفکتانت‌هایی از نوع آنیونی و غیریونی (نانیونیک) و یا ترکیبی از این دو هستند. گاهی اوقات نیز از نوع کاتیونی استفاده می‌کنند. اما سورفکتانت‌های کاتیونی و آنیونی با هم ناسازگار هستند و نمی‌توان آن‌ها را به صورت هم زمان در یک شوینده مورد استفاده قرار داد.

معمولا در یک شوینده چیزی در حدود 8 تا 18 درصد سورفکتانت مصرف می‌شود. کف از حباب‌های گاز با دیوارهای نازک از مایع ساخته شده که ساختاری سه بعدی دارد. مایع از دیواره‌ها به وسیله نیروی گرانش به محل اتصال کشیده می‌شود. شوینده‌ها با اثر بر خواص الکترواستاتیکی، ویسکوزیته سطح، ویسکوزیته کل و الاستیسیته فیلم می‌توانند موجب افزایش میزان کف شوند.

علاوه بر سورفکتانت یک ماده شوینده می‌تواند شامل ترکیبات دیگری نیز باشد که هر کدام عملکرد خاص خود را دارند. مواد شوینده به طور کلی به منظور تولید محصولات بهداشتی شخصی، شست و شوی ظروف و لباس مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر آن از مواد شوینده در تولید طیف وسیعی از محصولات، از جمله: خمیر دندان، مواد ضدعفونی، محلول‌های شست و شوی خشک، بنزین و روغن‌های روان کننده استفاده می‌شود.

سه روش جهت تولید صابون وجود دارند که عبارتند از:

• روش سرد
• نیمه جوش
• روش کاملا جوش

روش سرد

در این روش، روغن‌ها و چربی‌ها به صورت مستقیم با مقادیر لازم سود پرک (کاستیک سودا) در دمای معمولی مخلوط می‌شوند، این اختلاط گرمازا است و همین گرما برای انجام واکنش کافی است. در این مرحله مخلوط را هم می‌زنند تا بدین طریق تغلیظ و حجیم گردد. بعدا آن را به قالب منتقل می‌کنند که حدود 24 ساعت طول می‌کشد تا بقیه واکنش صابونی شدن کامل گردد. بعد از این که قالب باز شد صابون به صورت یک قطعه (قالب) در می‌آید.

نیمه جوش

در این روش، صابون عملاً جهت کامل شدن واکنش صابونی شدن جوشیده می‌شود. مقادیر روغن مورد نیاز را به درون دیگ مخصوص جوشش، جایی که سود کاستیک با آن مخلوط می‌شود، می‌ریزند. سپس مخلوط حاصل (مواد سازنده صابون) با سرعت ثابت می‌جوشد تا همه مخلوط به صورت خمیر مانند غلیظی درآید که در این حالت جهت قالب ریزی به قالب هدایت می‌شود.

روش کاملا جوش

این روش عمدتا جهت تولید صابون‌های دستشویی در کارخانجات بزرگ تولید صابون مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش مخلوط مناسبی از روغن‌ها و چربی‌ها را در دیگ مخصوص جوشیدن صابون حرارت می‌دهند که این عمل به وسیله اضافه کردن سود کاستیک به مقدار کم در حین بهم زدن بطور منظم ادامه پیدا می‌کند. وقتی که عمل صابونی شدن به طور کامل انجام شد مقدار مناسبی آب نمک به آن اضافه می‌کنند. لایه زیرین عمدتاً محلول ضعیف قلیایی صابون، از زیر دیگ خارج می‌شود. لایه صابون خارج شده و در مخازن واسطه‌ای که مجهز به پوشش بخار می‌باشند، انبار می‌شود. چیپس‌های صابون بدست آمده از روش بالا، در خشک کن، خشک شده و انبار می‌شوند.

سود کاستیک (نام‌های دیگر: سود پرک، سودسوزآور، سدیم هیدروسکید) برای تولید صابون و مواد شوینده مختلف با کاربردهای گوناگون خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. محلول‌های سفیدکننده کلری (سفید کننده‌های حاوی کلر مانند سدیم هیپوکلرید یا همان آب ژاول) از ترکیب کلر و محلول سود کاستیک حاصل می‌شود. محلول‌های لوله بازکنی که حاوی سود سوز آور هستند، با تبدیل چربی‌ها و مواد روغنی که پتانسیل انسداد لوله‌ها و مسیرهای آب و فاضلاب را دارند، به مواد صابونی محلول در آب، از انسداد لوله‌ها جلوگیری می‌کنند.

جهت اطلاع از نحوه‌ی فروش مواد اولیه شوینده‌ها و ثبت سفارش شما می‌توانید با همکاران ما در واحد فروش شرکت بازرگانی درستکار در ارتباط باشید.

• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۰
• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۱
• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۲
• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۳
• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۴
• ۰۲۱-۵۵۳۴۹۸۹۵